Alp Er Tunga Destanı
Alp Er Tunga kimdir?
Bir Saka hükümdarı olan Alp Er Tunga, M.Ö. VII. yüzyılda yaşamış olan ve kendini çok sevdirmiş bir kahramandır. Orta Asya’da bulunan tüm Türk Boylarını tek bir çatı altına toplayarak onlara hakim olmuş, hatta Kafkasların ötesine geçerek Anadolu, Suriye ve Mısıra kadar ilerleyerek Saka Devleti’ni bu bölgelerde oluşturmuştur.
Tüm yaşamı savaş alanlarında geçen Alp Er Tunga, uzun yıllar boyunca mücadele içinde olduğu en zorlu rakiplerinden İranlı Keyhusrev’in verdiği bir davette kasten ve hile yapılarak öldürülmüştür.
Alp Er Tunga Destanı hakkında
İsim olarak bir çok kaynakta farklı geçmektedir. Asurlulara göre Maduva, İran ve islam kaynaklarına göre Efrasyab, Heredot’ta Madyes isimleriyle anılmaktadır.
Rusların Yakut diye adlandırdığı Türk boyunun aslında Saka Türkleri olduğunun ortaya çıkmasıyla birlikte, artık yok olduğunu düşündüğümüz Saka Türkleri’nin aslında yaşamlarını sürdürmeye devam ettiği ve birçok konuda aydınlatıcı bilgiye ulaşabileceğimizi göstermektedir.
Eldeki bilgilerin ışığında Alp Er Tunga efsanelerinin Göktürkler’den daha önce Tiyanşan’da yaşayan Türkler tarafından oluşturulduğu ve devamında gelen Türk boylarıyla birlikte devam ettiği sanılmaktadır.
Alp Er Tunga Destanı kısaca
Bu destan günümüze olduğu gibi ulaşamamıştır. Ancak belli başlı bilgiler ve bir de Ağıt bize kadar gelmiştir. Bu ağıt şöyledir:
Alp Er Tunga Öldü mü
Dünya sahipsiz kaldı mı
Korkak öcünü aldı mı
Şimdi yürek yırtılır
Felek yarar gözetti
Gizli tuzak uzattı
Beylerbeyini kaptı
Kaçsa nasıl kurtulur
Erler kurt gibi uludular
Hıçkırıp yaka yırttılar
Acı seslerle bağırdılar
Ağlamaktan gözleri kapandı
Beğler atlarını yordular
Kaygı onları durdurdu
Benizleri yüzleri sarardı
Safran sürülmüş gibi oldular
Kutadgu Bilig adlı eserde ise bu destanla ilgili şunlar söylenmektedir:
“Eğer dikkat edersen görürsün ki dünya beyleri arasında en iyileri Türk beyleridir. Bu Türk beyleri arasında adı meşhur ikbali açık olanı Tonga Alp Er idi. O yüksek bilgiye ve çok faziletlere sahip idi. Ne seçkin, ne yüksek, ne yiğit adam idi ; zaten âlemde ferasetli insan bu dünyaya hâkim olur.”
Alp Er Tunga Destanı özeti
Alp Er Tunga ile ilgili bilgileri özetlemek gerekirse:
“Turan şehzadesi Efrasyap babasının isteği üzerine İran’a harp açtı. iki ordu Dihistan’da karşılaştılar. Boyu servi, göğsü ve kolları arslan gibi ve fil kadar kuvvetli olan Efrasyap, iranlı’ları yendi. iran padişahı Efrasyap’a esir düştü. İran’ın ilk intikamını o zaman İran’a bağlı olan Kabil Padişahı Zal aldı. Zal başarılı olmasına rağmen İran şahının öldürülmesini engelleyemedi.
Efrasyab İran’ı ele geçirmek için yeni bir savaş açtı. İran’ın yetiştirdiği en büyük kahramanlardan Zal oğlu Rüstem Efrasyab’ın üzerine yürüdü.. Efrasyab ile Zal oğlu Rüstem arasında bitmez tükenmez savaşlar yapıldı. İran tahtında bulunan Keykâvus, hem oğlu Siyavuş’u hem de Zal oğlu Rüstem’i darılttı. Siyavuş Efrasyap’a sığındı . Siyavuş’un Turan’da bulunduğu sırada evlendiği Türk beyi Piran’ın kızından bir oğlu oldu. Siyavuş oğluna babası Keyhusrev’in adını verdi.
Henüz Hiç Yorum Yapılmadı..