Mustafa Kemal’in Samsun’a Hareketi
Mustafa Kemal Paşa son olarak 16 Mayıs 1919 Cuma selamlığından sonra padişahla görüştü.İşte bu görüşmede padişah ona Boğaz’da sıralanmış olan ve toplarını Saray’a çevirmiş .bulunan savaş gemilerini göstererek” Görüyorsun ben artık memleket ve milleti nasıl kurtarmak lazım geleceğini tasavvurda tereddüte düçar oluyorum” diyerek “İnşallah millet (Mütenebbih) akıllanmış ve müteyakkız olur, bu vaziyet-i elimeden . gerek beni ve gerekse kendini tahlis (kurtarır) eder” demişti. Mustafa Kemal Paşa’dan milletin kurtarılmasını istiyordu. Buna karşılık Mustafa Kemal Paşa “Merak buyurmayınız
efendimiz, noktay-i nazar-ı şahanenizi anladım deyince padişah “Muvaffak ol” demek suretiyle mulakata son verdi.
Bu mülakattan, padişahın Mustafa Kemal Paşa’ya derin bir güven beslediği ve kendisinden çok şey beklediği anlaşılmaktadır. Buna rağmen onun. İstanbul’dan uzaklaştırılmak istendiği için Anadolu’ya gönderildiğini söyleyenler vardır.
İster İstanbul’dan uzaklaştırmak amacıyla, ister Kuzey Anadolu’ da çıkmış olan karışıklıkları gidermek maksadı ile olsun, bu kabinenin Mustafa Kemal Paşa’yı Anadolu’ya göndermesini, bilerek veya bilmeyerek, Türk Milletine yapılmış hizmetlerin en büyüğü sayabiliriz.
16 Mayıs 1919 günü İstanbul’dan yola çıkan Mustafa Kemal maiyyetindeki arkadaşlarıyla beraber deniz yoluyla 19 Mayıs 1919 sabahı, sokaklarında Pontus Çeteleri dolaşan Samsun şehrine geldi.Mustafa Kemal, Nutuk’da bu tarihlerde Anadolu’daki vaziyeti şöyle izah etmektedir.
İtilaf devletleri mütareke ahkamına riayete lüzum görmüyorlar birer vesile ile, İtilaf donanmaları ve askerleri İstanbul’da bulunuyor. Adana vilayeti Fransızlar; Urfa, Maraş Antep, İngilizler tarafından işgal edilmiş. Antalya ve Konya’da İtalyan kıtaatı askeriyesi, Merzifon ve Samsun da İngiliz askerleri bulunuyor. Her tarafta ecnebi zabit ve memurları hususi adamları faaliyette. Nihayet Mebdei kelam kabul ettiğimiz tarihten dört gün evvel 15 Mayıs 1919’da İtilaf devletlerinin muvafakatiyle Yunan Ordusu İzmir’e ihraç ediliyor.
Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a varır varmaz, müfettişliğin kendine yüklediği vazifeleri yerine getirmek amacıyla hazırladığı 22 Mayıs 1919 tarihli rapor; Ordu müfettişinin birçok noktalarda talimatın sınırını da aşarak, bütün memleket kaderi ile ciddi bir şekilde uğraştığını göstermektedir. Hazırladığı ilk raporunda, Samsun bölgesindeki asayişsizliğin sebebinin Rumlardan kaynaklandığını Türklüğün yabancı mandasına ve kontrolüne tahammülü olmadığını, Yunanlıların İzmir’i işgale hakları olmadığını bildirmektedir.
Mustafa Kemal Paşa Samsun’un İngiliz işgalinde ve kıyıda bulunması, civarındaki Rum çetelerinin faaliyetinden ötürü karargahının içerde daha emin bir yere naklini gerekli görmüş ve 25 Mayıs 1919’da Havza’ya hareket etmiştir.
Kaynak adres : http://www.tarihin.com/ataturkun-hayati/mustafa-kemalin-samsuna-hareketi.html.html
Yorum yapabilmek için giriş yapmalısınız.